کاربرد همزمان روش های مشتق سازی و میکرواستخراج تلفیق شده با تکنیک های کروماتوگرافی–طیف سنجی جرمی برای شناسایی و اندازه گیری بعضی متابولیت ها و بیومارکرهای تشخیصی در مایعات بدن

در کار اول، هدف اندازه گیری اسیدآمینه های آلانین، سارکوزین لیوسین و پرولین در ادرار افراد سالم و بیماران دارای سرطان پروستات بود. از میکرواستخراج مایع-مایع پخشی با مشتق سازی در داخل محلول آبی استفاده شد. از کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی مایع متصل شده به طیف سنج جرمی برای ردیابی آمینو اسیدهای مشتق سازی شده در نمونه های ادرار بهره گرفته شد. از معرف مشتق ساز ایزوبوتیل کلروفرمات به همراه کاتالیزور بازی پیریدین برای تبدیل آمینواسیدهای قطبی به ترکیبات فرار و آمینواسید نورلیوسین به عنوان استاندارد داخلی استفاده شد. پارامترهای موثر بر فرآیند استخراج مانند نوع و حجم حلال استخراجی و پخش کننده، نوع و مقدار معرف مشتق ساز و کاتالیزور بازی مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفتند. در شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ در گستره 140 تا 155، حد تشخیص های 05/0 تا µg l-1 1/0 به ترتیب برای نمونه های آبی و ادرار بدست آمد. پایداری نمونه ها در شرایط مختلف نگهداری بررسی شد. . انحراف استانداردهای نسبی در محدوده 7/9%-6/5% برای سه بار اندازه گیری یکسان در یک روز و بین روزها حاصل شد. ادرار 12 بیمار دارای سرطان پروستات و 20 فرد سالم برای بررسی بیومارکر بودن سارکوزین برای تشخیص سرطان پروستات بررسی شد در کار دوم، برای اولین بار اندازه گیری متابولیت و بیومارکر عامل شیمیایی لوئیزیت در نمونه های آب و ادرار با روش مشتق سازی همزمان با مرکاپتان ها (تیولrsh ) و میکرواستخراج مایع – مایع پخشی مورد ارزیابی قرار گرفت. 2-کلرو وینیل آرسنوس اسید، متابولیت و محصول هیدرولیز لوئیزیت یک ترکیب قطبی و غیر فرار می باشد که به راحتی قابلیت آنالیز با کروماتوگرافی گازی و حتی کروماتوگرافی مایع متصل شده به طیف سنج جرمی را ندارد. تیول و دی تیول در حضور آب در دمای اتاق به سرعت با ترکیبات آرسنیک وارد واکنش شده و به داخل حلال آلی استخراج و تغلیظ می شود. فرآیند مشتق سازی، میکرواستخراج و آنالیز بهینه شد. از فنیل آرسین اکسید به عنوان استاندارد داخلی استفاده شد. فاکتور تغلیظ 250، حد تشخیص µg l-1 15 /0 با روش sim و محدوده کالیبراسیون با گستره 1 تا µg l-1400 بدست آمد. پایداری نمونه ها در دماهای مختلف بررسی شد. برهمکنش متابولیت لوئیزیت، 2-کلرو وینیل آرسنوس اسید با سیستئین توسط کروماتوگرافی مایع-طیف سنج جرمی بررسی شد. نتایج نشان داد که کمپلکس 1 به 1 تشکیل می شود. مزاحمتی از سوی سیستئین موجود در ادرار برروی اندازه گیری 2-کلرو وینیل آرسنوس اسید در صورتی که از معرف مشتق ساز اتان دی تیول استفاده شود، مشاهده نشد. در کار سوم و چهارم سارکوزین و متیونین در ادرار و سرم افراد سالم و بیماران دارای سرطان پروستات با مشتق سازی همزمان و میکرواستخراج مایع-مایع پخشی مورد بررسی قرار گرفت. تحت شرایط بهینه از کار اول فاکتورهای پیش تغلیظی در محدوده 130- 140 برای سارکوزین و 146-160 برای متیونین در نمونه های سرم و ادرار بدست آمد. حدتشخیص ها و rsd هایی به ترتیب µg l-1 1/0 و )3= (n 2/5% برای سارکوزین و µg l-1 1/0 و )3= (n 9/4% برای متیونین به دست آمد. 10 نمونه سرم از بیماران دارای سرطان پروستات با 7 فرد سالم مقایسه شد و نتایج بدست آمده برای سارکوزین و متیونین در سرم با آنتی ژن اختصاصی پروستات psa در افراد دارای سرطان پروستات مقایسه شد. در ادامه کار با مصرف فولیک اسید به مدت 10 روز، تاثیر آن بر متیلاسیون و اسید آمینه های سارکوزین و متیونین در ادرار بررسی شد. نتایج نشان داد که با مصرف روزانه یک قرص فولیک اسید، مقدار متیونین در ادرار افزایش یافته ولی سارکوزین تغییرات زیادی نداشت.